|
ΒΑΣΙΛΑΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΑΝΑΚΟΥ |
|
το μικρό σχολείο! |
|
Ορισμένα μνημεία και παραδόσεις μαρτυρούν, ότι ο μικρός συνοικισμός μπορεί να υπήρχε στο Δανακό από την αρχαιότητα. Ο περιηγητής Ντουζί εκφράζει την πιθανότητα ότι στη σημερινή θέση του Φωτοδότη πιθανόν να υπήρχε αρχαίος ναός του Απόλλωνα. {Δεν βρίσκουμε κανένα σημάδι που να επιβεβαιώνει αυτή την εικασία, είναι προφανές όμως και θα μπορούσε ακόμη να προσθέσει ότι ο ναός, εάν υπήρξε, ήταν αφιερωμένος στον Απόλλωνα. Αν πάντως υπήρξε κάποιος αρχαίος ναός στην περιοχή του Φωτοδότη, πάνω στον οποίο κτίστηκε ένας χριστιανικός ναός, αυτός πρέπει να ’τανε του Δία και όχι του Απόλλωνα}. Η ύπαρξη της στητής πέτρας (υναικας πέτρες) εκεί και μνημάτων δεν αποκλείει την υπόθεση, να πρόκειται για μενχίρ της εποχής, που σημαίνει ότι εκεί υπάρχει αρχαίο νεκροταφείο και πιθανόν αρχαίος οικισμός.3
Ακόμα οι διάφορες παραδόσεις για θησαυρούς της βασιλοπούλας του κάστρου του Φωτοδότη, τα βυζαντινά του μνημεία, ο ανεικονικός ναός του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου της εικονομαχικής περιόδου στο νεκροταφείο και το μοναστήρι του Φωτοδότη αποδεικνύουν ότι ο συνοικισμός υπήρχε και τη βυζαντινή περίοδο.
Στην εποχή της Φραγκοκρατίας – Τουρκοκρατίας η περιοχή αναφέρεται σαν τόπος του άρχοντα Κάστρι. Πύργος του μάλιστα, «ο Πύργος του Κάστρι», υπήρχε παλιότερα κοντά στο Φωτοδότη. Σχετικό είναι και το Απεραθίτικο δίστιχο :
«Είδα το της μέρας τ’ άστρι που κυνήα μέσ΄στου Κάστρι». 4
Οι κάτοικοί του προέρχονται από τα χωριά Απείρανθο και Φιλώτι. Κύρια όμως είναι Απεραθίτες, αφού ο Δανακός για πολλά χρόνια ανήκε στο Δήμο Απερανθίας, μέχρι που έγινε κοινότητα. Εκεί βρήκαν καταφύγιο αρκετοί Κασώτες πρόσφυγες μετά την καταστροφή του νησιού τους από τους Τούρκους στα χρόνια της Ελληνικής επανάστασης.5 Εδώ πρέπει να αναφέρουμε τα λόγια κατοίκου του χωριού, ότι στο χωριό κατοικούν και αυτόχθονες. Επώνυμα όπως : «Τσάφος, Χάλκος, Δρυμαλίτης, … είναι Δανακιώτικα! Καμιά σχέση δεν έχουν με τα παραπάνω χωριά! Είναι κάτοικοι που κατοικούν εδώ και αιώνες στο Δανακό». Επειδή το χωριό ήταν μικρό και απομονωμένο στη Νάξο λένε τα ακόλουθα χαρακτηριστικά δίστιχα: «Που να γεννεί ο Δανακός, οσό ’ναι το Φιλότι και το Φιλότι να γεννεί οσό ’ναι το Μετόχι» Στον ’αωό του Δανακού κάθουνται δυο βορθάλοι Κι ο ένας παίζει το βιολί κι ο άλλος το ντουμπάκι…6 Από διάφορες απογραφές βλέπουμε ότι ο Δανακός : Το 1896 είχε 163 κατοίκους, το 1920 198, το 1928 200, το 1945 250, το 1951 152, το 1961 137, το 1971 131, το 1981 126, το 1991 157 και το 2001 157 κατοίκους.7 Το 1945 ο Δανακός έχει τους περισσότερους κατοίκους. Σύμφωνα με την απογραφή ήταν 250 κάτοικοι. Τότε οι οικογένειες αποκτούσαν περισσότερα των τριών παιδιών και οι κάτοικοι εξαιτίας του πολέμου και της γερμανικής - ιταλικής κατοχής, προτιμούσαν τη ζωή στην ύπαιθρο, αφού ήταν και πιο εύκολο να ζήσουν. Η μεγαλύτερη μείωση των κατοίκων γίνεται στην απογραφή του 1951 και οφείλεται στην φυγή των κατοίκων του χωριού στην Αθήνα, αναζητώντας καλύτερες συνθήκες ζωής. Κλείνουμε τη σύντομη τούτη ξενάγηση στο Δανακό, με τους όμορφους στίχους μιας Απεραθίτισσας, αφιερωμένους στο ωραίο χωριό :
Ο ΔΑΝΑΚΟΣ.
Αργά ο βασιλιάς ο ήλιος θ’ ανατείλει, μεσ’ στο μικρό χωριό, από νωρίς θα γείρει. Στου Φωτοδότη του Χριστού το μοναστήρι, αριά και ο πιστός ανάφτει το καντήλι.
Πελώριος πλάτανος, που στην αυλή του σκιάζει, περσότερο τους μαύρους ίσκιους ολόγυρα, Ντρυδιές, ελιές, ολόδροσα νερά και μύρα, στο βάθος, μιας χαράδρας που ήσυχος πλαγιάζει.
Ο Δανακός. Μια νοτεράδα τον τυλίγει. Για ξένους, ντόπιους είναι τόση η ομορφιά του, που λες ο ουρανός πώς κύλησε εδώ κάτου. Άπειρα βλέπουν άστρα οι κάτοικοί του οι λίγοι. Αλ. Αρ.
Τσάφου Ελένη Χάλκου Δέσποινα Βιτζηλαίος Αντώνης |
